منشور حقوق مراجعین به آزمایشگاه های تشخیص پزشکی

مقدمه:

توجه به حفظ حقوق و رعايت كرامت انساني مراجعين و گيرندگان خدمات آزمايشگاهها از جمله اولويتها و ضرورتهايي است كه به موازات استقرار سيستمهاي مديريت كيفيت ميتواند تاثير بسزايي در افزايش رضايتمندي مراجعين و نيز كارآيي مراكزآزمايشگاهي داشته باشد.
از آنجا كه طبق دستورات دين مبين اسلام و بر اساس قانون اساسي كشورمان توجه به كرامت والاي انساني از اهميت ويژه اي  برخوردار است، آزمايشگاه نيز به عنوان يکي از مهمترين گروههاي ارائه دهنده خدمات در نظام سلامت كشور، در قبال نفس و جان گيرندگان خدمات (بيماران/مراجعين)، مسئوليت ويژه اي دارا ميباشد. منشور حقوق مراجعين،راهنماي نظام مندي براي شکل دهي رفتار اخلاقي كاركنان آزمايشگاهاست و با هدف حفظ، ارتقا و تحکيم رابطه انساني ميان ارائه كنندگان وگيرندگان خدمات سلامت تنظيم شده است.

مفاد منشور:

1. دریافت خدمات آزمایشگاهی به نحو شایسته، حق مراجعین است.

خدمات آزمايشگاهي بايد به گونه اي ارائه شوند كه:

• بر اساس دانش معتبر و مطابق با استانداردهاي ملي باشد.
  
•  
• شايسته شان و منزلت انسان و با احترام به ارزشها و اعتقادات فرهنگي و مذهبي باشد.
  
•  
• بر پايه صداقت،انصاف،ادب و همراه با برخورد مناسب باشد.
  
•  
• بر اساس نظم و انضباط، وجدان كاري و پرهيز از هرگونه سهل انگاري باشد.
  
•  
• عادلانه و فارغ از هرگونه تبعيض ناروا از جمله جنسيتي، قومي، فرهنگي، مذهبي و نوع بيماري باشد.
•  
• توجه ويژهاي به حقوق گروههاي آسيب پذير جامعه داشته باشد.
•  
• زمان انتظار مراجعين در حوزه پذيرش و گزارش دهي متناسب و تعريف شده باشد.
  
•  
• نتايج آزمايش ها توسط مسئول فني آزمايشگاه تاييد شده باشد.
  
•  
• از نظامات دولتي و صنفي و مقررات مربوطه تبعيت گردد.
  
•  
• هرگونه نياز به تکرار آزمايش و ياعدم پاسخ گويي به موقع،به طور شفاف و در اسرع وقت اطلاع رساني شود.
•  
• جواب آزمايشهاي اورژانسي در زمان تعيين شده آماده و ارائه گردد.
•  
• نتايج آزمايشهايي كه در محدوده بحراني قرار دارند، به صورت فوري و به نحو مقتضي گزارش شده و به اطلاع بيماريا پزشک معالج رسانده شود.
  
•  
• اطلاعات مورد نيازي كه ممکن است در تفسير نتايج آزمايش موثر باشد،بصورت كاملا ً محرمانه دريافت گردد.

 اطلاعات باید به نحو مطلوب و به میزان کافی در اختیار مراجعین قرار گیرد.

محتواي اطلاعات بايد شامل موارد ذيل باشد:

• مفاد منشور حقوق مراجعين به نحو مقتضي
• 
  
• شرایط و نحوه آمادگي قبل از نمونه گيري، عوارض ناشي از نمونه گيري، نحوه پيشگيري از عوارض و هزينه آزمايشها
• 
  
• نام ، مسئوليت و رتبه حرفه اي افراد ارائه دهنده خدمات
• 
  
• ضوابط و هزينه هاي قابل پيش بيني و ضوابط بيمه اي
• 
  
• آگاهی ازاقداماتي كه ماهيت پژوهشي و يا آموزشي دارند

3. حق انتخاب و تصمیم گیری آزادانه مراجعین در دریافت خدمات آزمایشگاهی باید محترم شمرده شود.

محدوده انتخاب و تصميم گيري درباره موارد ذيل ميباشد:

• انتخاب آزمايشگاه براي انجام آزمايشات مختلف، بطوريکه آزمايشگاه وظيفه اخلاقي خود ميداند كه از هرگونه فعاليت غير حرفه اي و غير اخلاقي جهت جلب مراجعين و بيماران به آزمايشگاه خودداري نمايد.
• 
  
• تصمیم گيري در زمينه شركت يا عدم شركت در هر گونه پژوهش و آموزش، با اطمينان از اينکه انتخاب وي تأثيري درتداوم ونحوه دريافت خدمات نخواهد داشت.

4. خدمات آزمایشگاهی باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی مراجعین و رعایت اصل رازداری و امانتداری باشد.

• رعایت اصل رازداري درمورد تمامي اطلاعات مربوط به مراجعين الزامي است مگر در مواردي كه قانون آن را استثنا كرده باشد  (مانند گزارش بيماريهاي واگيردار و ثبت موارد سرطاني).
• 
  
• در كليه ي مراحل بايد به حريم خصوصي مراجعين احترام گذاشته شود.ضروري است بدين منظور امکانات لازم جهت حفظ حريم خصوصي مراجعين و رعايت طرح انطباق فراهم گردد.
• 
  
• جواب آزمايشها فقط به خود فرد، ولي، افراد مجاز از طرف فرد و افرادي كه به حکم قانون مجاز تلقي ميشوند ارائه شود.

5. دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایات و پیشنهادات حق مراجعین است.

• هر فرد حق دارد در صورت ادعاي نقض حقوق خود كه موضوع اين منشور است، بدون اختلال در كيفيت دريافت خدمات سلامت به مقامات ذي صلاح شکايت نمايد.
• 
  
• افراد حق دارند از نحوه رسيدگي و نتايج شکايت خود آگاه شوند.
• 
  
• خسارت ناشي از خطاي ارائه كنندگان خدمات بايد پس از رسيدگي و اثبات خطا، مطابق مقررات در كوتاهترين زمان ممکن جبران شود
•